Autor nieznany
Około 320 – 360 r., sztuka wczesnochrześcijańska, okres cesarstwa, Rzym, Italia
Pięcionawowa kamienna świątynia kryta drewnianym dachem
Wysokość około 38 m, szerokość okołao 63 m, długość ok. 123 m
Watykan, Rzym, Włochy
Źródła fotografii:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Affresco_dell%27aspe...
https://en.wikipedia.org/wiki/Old_St._Peter%27s_Basilica#/media/File:Aff...
Bazylika na planie dużej litery T, kryta dwuspadowym dachem.
Wzdłuż wysokiej nawy głównej, pary węższych i niższych naw bocznych.
Każda para kryta dachem jednospadowym.
Od zachodu, za nawą poprzeczną i na przedłużeniu nawy głównej, półkolista apsyda. Przykrywa ją dach o kształcie półstożka.
Pod dachem nawy głównej i poprzecznej, ściany przebite rzędem dużych, arkadowych okien. W nawach bocznych okna w środkowej części ścian.
Od wschodu, w szczycie jedno okrągłe, tak zwana rozeta.
Pod nią dwa rzędy okien arkadowych.
W dole pięć wejść do świątyni.
Trzy prowadzą do nawy głównej, dwa do wewnętrznych naw bocznych.
Po bokach zewnętrzne ściany świątyni przedłużone, otaczają dziedziniec atrium na planie prostokąta.
W jego centrum fontanna służąca obmyciu się przed wejściem do bazyliki.
Wzdłuż czterech boków dziedzińca arkady utworzone z kolumn zwieńczonych łukami.
Przed arkadami i środkowym wejściem do świątyni, pojedyncza arkada kryta dwuspadowym dachem.
Powyżej niej wszystkie arkady obiega jednospadowy dach, wsparty na fasadzie świątyni i zewnętrznych murach atrium.
Przed nim od wschodu, schody prowadzące w górę do wejścia na dziedziniec.
Bazylika św. Piotra ufundowana przez cesarza Konstantyna została rozebrana w początku XVI wieku i zastąpiona nową budowlą, znaną nam dzisiaj. Wzniesiona na wzgórzu watykańskim wokół miejsca pochówku św. Piotra, stała się z czasem najważniejszą chrześcijańską świątynią i zaważyła na popularności formy bazyliki, która stała się podstawowym kształtem średniowiecznych kościołów. Grób św. Piotra usytuowano przed apsydą, w miejscu przecięcia się nawy głównej z poprzeczną. Otaczała go okazała konstrukcja na planie kwadratu: cztery narożne, skręcone niczym gałąź winorośli kolumny dźwigały baldachim, spod którego spuszczony był złoty żyrandol, między kolumnami ciągnęła się barierka otwierana pielgrzymom, którzy mogli modlić się tuż przy grobie świętego. W tle rozwieszona kotara zasłaniała wnętrze apsydy, która dopiero w VII wieku, po przebudowie świątyni, zaczęła pełnić funkcję miejsca na ołtarz. Nie wiadomo, w którym miejscu pierwotnie umieszczony był drogocenny, złoty ołtarz – podarunek cesarza Konstantyna. Naukowcy nie są też pewni rozmiarów transeptu. Niektórzy przypuszczają, że mógł być niższy od nawy głównej, jego końce były być może obniżone. Około 400 roku do południowej ściany transeptu dostawiono kaplicę na planie koła z ośmioma wewnętrznymi niszami przeznaczonymi na sarkofagi. Wierni byli też chowani pod posadzką kościoła, którą z czasem utworzyły nagrobne, kamienne płyty. Pochodzące z IV i V wieku wzmianki o bazylice opisują świątynię błyszczącą i złocistą. Do dekoracji jej wnętrza wykorzystano różnobarwne starożytne marmury, kolumny w pięciu kolorach pochodzące ze starszych budowli, nawy rozświetlały lampy olejne umieszczone w 32 srebrnych żyrandolach, w drugiej połowie IV wieku pojawiły się ścienne malowidła i mozaiki, w tym mozaika w apsydzie o dominującej złotej barwie.
Audiodeskrypcja Agnieszka Kramza, Barbara Szymańska, Barbara Poniatowska
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl
Źródła i polecane strony:
http://www.learn.columbia.edu/ma/htm/kd/ma_kd_discuss_osp_descript.htm
http://jsah.ucpress.edu/content/27/1/3
http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/en/monumenti/basilica-di...
http://idlespeculations-terryprest.blogspot.com/2010_01_01_archive.html
https://www.youtube.com/watch?v=SdI0tdtqygQ
http://stpetersbasilica.info/tours.htm
http://stpetersbasilica.info/Docs/eguides-brief.htm
http://www.voyager64.com/histbaz.html
