Architekci Antemios z Tralles, Izydor z Miletu
Ok. 532 - 537 r., sztuka bizantyjska, okres starochrześcijański, Konstantynopol, Cesarstwo Bizantyjskie (obecnie Turcja)
Kamienna świątynia na planie prostokąta, z nawą główną na planie kwadratu
Wysokość 55 m, szerokość 73 m, długość 82 m
Stambuł, Turcja
Źródła fotografii:
- widok ogólny:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Hagia_Sophia#/media/File:Hagia_Sophia_09.JPG
- przekrój:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Hagia_Sophia#/media/File:HagiaSophia.jpg
- plan:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/Constantinople_Hagia...
Wielokopułowa, monumentalna świątynia na planie prostokąta, w kolorach szarości, czerwieni
i beżu.
Z jej środka wznosi się bryła nawy głównej rozpisana na planie kwadratu.
Jego rogi wypełniają filary, w górze połączone łukami.
Z filarów wyrastają trójkątne narożniki.
Na ich wklęsłych powierzchniach spoczywa kopuła.
Od wschodu i zachodu kopułę podpierają półkopuły.
Okrywają one półkoliste części nawy głównej.
Po ich bokach mniejsze, dwukondygnacyjne i półkoliste nisze.
W głębi tworzą je dwie kolumny, po bokach filary.
Kolejne dwie kondygnacje kolumn, ustawione wzdłuż strony północnej i południowej nawy głównej. Oddzielają ją od naw bocznych, wysokością sięgających do połowy świątyni.
Na pierwszej kondygnacji kolumn wsparta galeria zwana emporą.
Otacza ona centralną przestrzeń świątyni, z wyjątkiem półkolistej części nawy głównej z miejscem na ołtarz.
Po jej przeciwległej, zachodniej stronie, w dole między kolumnami, trzy wyjścia do przedsionka. Przedsionek na planie prostokąta.
Składa się z dwóch części, wewnętrznej wyższej, zewnętrznej niższej.
Do zewnętrznej, w części środkowej, prostopadle przylegają cztery masywne, murowane przypory. Kolejne, większe, po dwie wcięte w boczne nawy.
Dzielą je od wewnątrz na trzy części i wznoszą wzdłuż czterech filarów nawy głównej.
Ściany świątyni zdobią arkadowe okna.
Ich rzędy biegną u dołu kopuły centralnej i półkopuł, w górnej części nawy oraz wokół galerii, w przedsionkach i nawach bocznych.
Przed świątynią, po zachodniej stronie, kwadratowy plac otoczony murem.
W nim brama z dwóch filarów, prowadząca na teren świątyni.
Światło, wpadające przez gęsto rozstawione okna kopuły, odbija się od jej złotych płytek i rozświetla jej pierścień. Kopuła wydaje się unosić w powietrzu. Jego blask w licznych oknach, wraz ze słonecznymi smugami unoszącymi się ponad nawą główną, tworzy mistyczny nastrój. Światło podkreśla żółcienie i złocistości górnych partii wnętrza, rozjaśnia szarości oraz wydobywa delikatne zielenie, kremy i czerwienie marmurów pokrywających ściany.
Hagia Sophia usytuowana jest na terenie sejsmicznym. W celu ochrony jej konstrukcji przed trzęsieniami ziemi, została w późniejszym okresie podparta kolejnymi, masywnymi murami przypór. W roku 1453, w którym Konstantynopol stał się częścią Imperium Osmańskiego, chrześcijańską świątynię przekształcono w meczet. Obecnie z jej czterech narożników wznoszą się smukłe, strzeliste wieże - minarety. W jej bezpośrednim otoczeniu stoi pięć sułtańskich mauzoleów. Są to budowle na planie regularnego wieloboku nakryte kopułą. Od 1934 roku Hagia Sophia jest muzeum.
Audiodeskrypcja: Agnieszka Kramza, Barbara Szymańska, Aleksandra Niedzielska-Sarnes
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl
Źródła i polecane strony:
http://www.hagiasophia.com/
http://whc.unesco.org/en/list/356
http://butterfield-reignbeau.blogspot.com/2011/06/magia-hagia-sophii.html
http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/787804,Hagia-Sofia-%E2%80%93-p...
http://podroze.gazeta.pl/podroze/1,114158,12378228,Turcja__Stambul___Hag...
http://albumromanski.pl/album/stambul-bazylika-hagia-sophia-z-vi-wieku
https://www.khanacademy.org/humanities/medieval-world/byzantine1/constan...
http://www.sacred-destinations.com/turkey/istanbul-hagia-sophia
http://www.sabresocials.com/kevin/Brief%20description%20of%20Hagia%20Sop...
http://www.focusmm.com/civilization/hagia/history.htm
http://turcjawsandalach.pl/content/hagia-sophia-w-stambule
http://isites.harvard.edu/fs/docs/icb.topic570061.files/articles/Hagia_S...
http://www.metmuseum.org/toah/hd/haso/hd_haso.htm
http://serai.utsc.utoronto.ca/sites/default/files/biblio/relatedfiles/20...'s%20Hagia%20Sophia.pdf
