Sztandar z Ur

Fotografia: Sztandar z Ur

Autor nieznany
Ok. 2600-2400 rok p.n.e., I dynastia, sztuka sumeryjska, Ur, południowa Mezopotamia, współcześnie Tell el-Muqayyar, południowy Irak
Drewno, asfaltowe bitumiczne podłoże, mozaika z niebieskiej lapis lazuli (Afganistan), czerwonych wapiennych kamieni (Indie), muszli (Zatoka Perska)
Wysokość 22 cm, szerokość 50 cm, grubość od dołu 12 cm, od góry 6 cm
The British Museum, Muzeum Brytyjskie, Londyn

Źródła fotografii:
- strona wojny http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...
- bok nawiązujący do sceny wojny:
http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...
- strona pokoju http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...
- bok nawiązujący do sceny pokoju http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...
- Sztandar z Ur w różnych ujęciach
http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...

Drewniane pudełko inkrustowane trzema pasmami mozaiki.
Z przodu i z tyłu prostokątne powierzchnie ze scenami wojny i pokojowej uczty.
Boki o kształcie trapezu z symbolicznymi przedstawieniami, nawiązującymi do ukazanych scen.
Jasnokremowe postacie z muszli na ciemnoniebieskim tle z różnej wielkości kamyków lapis lazuli, ujęte w ozdobne paski ramek z czerwonych i niebieskich rombów.
Ludzie i zwierzęta ukazani są z profilu. Niektóre postacie nakładają się na siebie.
Sumerowie w spódnicach z frędzlami. Głowy ogolone, nosy duże, pękate.
Czarnym konturem obrysowane migdałowe oko.
Tułów frontalnie, nogi i bose stopy z profilu.

Strona wojny.
W dolnym pasie cztery rdzawe wozy bojowe - rydwany.
Każdy zaprzężony w cztery onagry – dzikie osły azjatyckie – powożone przez żołnierza.
Za nim stoi uzbrojony żołnierz. Rydwany mają bezszprychowe koła.
Z obudowanego przodu wystają długie włócznie.
Osły rydwanu z lewej poruszają się wolnym chodem, drugiego biegną, dwóch pierwszych galopują. Pod kopytami pędzących zwierząt stratowani nadzy jeńcy.
W środkowej scenie dziewięciu żołnierzy oddziału piechoty maszeruje w prawo, jeden za drugim. Ubrani są w skórzane hełmy, peleryny i spódnice.
Obiema dłońmi trzymają topory.
Przed nimi trzech żołnierzy. Pierwszy popycha krwawiącego wroga, drugi dobija przewróconego jeńca włócznią, trzeci stoi nad nagim, klęczącym wrogiem ze zdartym z niego ubraniem.
W prawo ucieka ośmiu żołnierzy pokonanej armii. Nadzy i ranni, kilku w krótkich spódnicach z trójkątnym wycięciem z przodu.
Ostatni odwraca głowę w kierunku pojmanych.
W centrum górnej sceny, skierowana w prawo, wysoka postać władcy w skórzanym hełmie i długiej, kilkuwarstwowej szacie. Król dzierży drzewiec, szerszy nad dłonią i zakończony ostrzem. W stronę króla z lewej zwrócone pomniejszone postacie trzech generałów.
Torsy nagie. Przez lewe ramiona przerzucone płaszcze. W dłoniach topory i włócznie. Spódnice zakończone frędzlami sięgają łydek.
Za generałami mała, łysa postać w spódnicy. W jej dłoni krótki drzewiec.
Nad postacią głowy czterech onagrów zaprzężonych do dużego, królewskiego rydwanu. Lejce trzyma stojący z tyłu generał. Z prawej przed oblicze króla, żołnierz doprowadza władcę pokonanej armii. Spod jego szaty wystaje krótka, prosta spódnica.
Za nim pięciu eskortowanych nagich jeńców, trzech ostatnich z krwawymi ranami.
Na trapezowatym boku z prawej, dolna scena ukazuje skałę lub drzewo zwieńczone listkami Po jego bokach mityczny ptak Anzu o głowie lwa gryzie w zad leżącego byka o ludzkiej twarzy. W środkowym pasie kozioł wspięty przy krzewie.
Po jego prawej sumeryjski chłopiec z kielichem, po lewej mężczyzna w krótkiej spódnicy.
W uniesionej dłoni wydłużony element. W górze kozioł wspięty przy krzewie.
Z lewej bezgłowa postać trzymająca pękaty przedmiot. Spod jej krótkiej spódnicy spływa ogon, wystają zwierzęce nogi.
Druga strona sztandaru ze scenami pokojowej uczty.
W dole mężczyźni w krótkich spódniczkach, pochyleni pod ciężarem dźwiganych pakunków, ciągną dwie pary onagrów. Między nimi mężczyźni o kręconych włosach, w długich spódnicach zakończonych frędzlami.
Ręce skrzyżowane na nagich torsach w geście modlitwy. Wśród nich jeden Sumer.
W środkowym pasie od lewej kroczy dwóch mężczyzn w krótkich spódnicach.
Przed nimi mężczyzna o kręconych włosach na sznurze prowadzi barana, popychając jego zad. Zwierzę przesłania jego dolną część ciała. Tylne nogi barana skrzyżowane.
Przed nimi łysi Sumerowie w szerokich spódnicach z frędzlami.
Prowadzą dwa byki, niosą ryby. Wśród nich idą trzy barany.
Kilku Sumerów z rękoma złożonymi na torsach.
Jeden z lewą dłonią pod prawą pachą w geście poddania.
W górnej scenie z lewej stoi bębniarz.
Przy nim z prawej na krześle siedzi wysoki król w spódnicy z wełnianych frędzli do łydek. Jedna dłoń spoczywa na kolanach. Drugą unosi puchar.
Przed królem dwie pomniejszone postacie odwrócone plecami do siebie.
Przy nich z prawej siedzi sześciu, nieco większych, łysych mężczyzn w spódnicach z frędzlami. W dłoniach puchary uniesione w kierunku króla. Krzesła mężczyzn i króla z jedną zwierzęcą nogą.
Z prawej postać z harfą i długowłosa z rękoma skrzyżowanymi na piersiach.
Trapezowaty bok z lewej w dole przedstawia barana przeskakującego półkoliste drzwiczki.
W środkowym polu do leżącego barana zbliża się leopard.
W górze między dwoma kwiatami w kształcie rozety pionowy element.

    Drobne ubytki znaczą wszystkie powierzchnie sztandaru. Obicia na górnej i środkowej scenie wojny oraz dolnej scenie pokoju.
Przeznaczenie inkrustowanego pudełka, znalezionego w grobowcu w starożytnym mieście Ur nie jest znane. Jego odkrywca, Leonard Woolley, uznał, że mogło być „sztandarem”. Nazwa się przyjęła, jednak obecnie naukowcy nie podzielają tej opinii. Małe drzwiczki u dołu przedmiotu sugerowały, że mógł być noszony na drzewcu podczas procesji i pochodów wojennych. Sztandar z Ur został zrekonstruowany z odnalezionych fragmentów. Ukazane na nim sceny czytane od dołu tworzyły ciągły tok narracji stanowiący rodzaj propagandy państwowej - królewska obrona i organizacja pozwala zachować dobrobyt kraju. Gloryfikacja polityki króla ukazana została poprzez wyróżnienie jego postaci wyższym wzrostem oraz umieszczenie jej w górnych scenach. Sztandar z Ur jest cennym dokumentem historycznym, naświetlającym organizację społeczeństwa Sumerów. Nie wiadomo jednak, o czasach którego władcy opowiada, ponieważ grobowiec w którym został znaleziony, zastano obrabowany. Użyte w Sztandarze materiały wskazują na szerokie kontakty handlowe Sumerów. Stylistyka przedstawień, miejscami podobna do sztuki Egiptu, dowodzi otwartości i wymiany kulturowej. Sztandar pozwala także poznać rasowe cechy Sumerów - łyse głowy z dużymi oczami i nosami. Przedstawione onagry należą natomiast do rodziny koniowatych i po raz pierwszy zostały przedstawione w formie mozaiki właśnie na Sztandarze.

Audiodeskrypcja: Barbara Poniatowska, Barbara Szymańska, Agnieszka Kramza
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl

Źródła i polecane strony:
http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_objec...
https://soundcloud.com/britishmuseum/standard-of-ur-audio-description http://www.bbc.co.uk/ahistoryoftheworld/objects/cVczEWH0RVm_
https://pl.khanacademy.org/humanities/history/ancient-medieval/Ancient/v... http://www.starozytnysumer.pl/podstrony/podstrony_poziom_1_sztuka/poziom...  
http://sumerianshakespeare.com/41101.html     
https://www.youtube.com/watch?v=_-twoCJmMJk  http://www.teachinghistory100.org/objects/about_the_object/ur_sta
me/t/the_standard_of_ur.aspx  
http://www.penn.museum/sites/iraq/?page_id=48  http://www.mesopotamia.co.uk/tombs/explore/pg779_w.html  
Wersja anglojęzyczna filmu dla osób niesłyszących - Sztandar z Ur
http://www.britishmuseum.org/channel/object_stories/bsl/room_56_mesopota...

Przejdź do audiodeskrypcji i analizy wybranego dzieła

Grantodawcy

Logotyp programu Kultura Dostępna oraz Narodowego Centrum Kultury
Wschodzący Białystok - logotyp miasta Białystok
Żubr - logotyp Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego
Logotyp Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego