Jan van Eyck
1434 r., sztuka prerenesansowa, Brugia, Niderlandy Burgundzkie (obecnie Belgia)
Olejna na desce dębowej
Wysokość 82 cm, szerokość 60 cm
National Gallery, Londyn, Wielka Brytania
Źródło fotografii:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Van_Eyck_-_Arnolfini_Portrait.jpg
W centrum zacisznej, przytulnej sypialni, otoczeni drobiazgowo zarysowanym wyposażeniem, stoją zwróceni lekko ku sobie młody mężczyzna w ciemnofioletowo-granatowym płaszczu podbitym futrem oraz kobieta w mięsistej zielonej sukni lamowanej futerkiem.
Ich smukłe, wypielęgnowane dłonie połączone ze sobą.
U ich stóp mały, beżowy, długowłosy piesek.
Pomiędzy nimi z tyłu na środku jasnoszarej ściany, małe wypukłe lustro, w ząbkowanej, szaro-beżowej ramie z miniaturowymi medalionami z drogą krzyżową.
W nim odbicie dwojga gości w niebieskim i czerwonym stroju, stojących w drzwiach sypialni. Nad lustrem wykaligrafowany czarny napis z zawijasami:
Johannes de eyck fuit hic, 1434.
Jan van Eyck był tutaj, 1434.
Po lewej, na gwoździu zawieszony sznur szklistych korali różańca.
Pod lustrem przy ścianie, drewniana ława okryta bordową tkaniną, z bordową poduszką na siedzisku. Przed ławą czerwone patynki.
Po prawej na ścianie zawieszona miotełka.
Niżej drewniane oparcie krzesła z dekoracją snycerską, z przedstawieniem świętej Małgorzaty patronki porodu.
Przed krzesłem z prawej wystaje fragment łoża nakrytego czerwoną kapą z poduszką w formie wałka.
Z naroża czerwonego baldachimu, na prawo od kobiety, zwisa podłużny, czerwony worek. Na podłodze wzdłuż łoża, wzorzysty, orientalny dywan.
Po lewej za mężczyzną, otwarte okiennice.
Otwór okienny z kamiennymi szprosami, dzielącymi go na cztery pola.
Górne wypełnione szybkami, połączonymi ołowiem.
Na wewnętrznym parapecie pomarańcza, kolejne trzy na stojącej niżej drewnianej skrzyni.
Z sufitu, pomiędzy głowami małżonków, zwisa mosiężny, sześcioramienny świecznik.
Na jednym z ramion po lewej zapalona świeczka.
Duży, czarny kapelusz z szerokim rondem, częściowo przysłania czoło mężczyzny.
Twarz szczupła, bladoróżowa. Nos wydatny. Oczy lekko przymknięte.
Kącik pełnych jasnoczerwonych ust minimalnie uniesiony.
Na brodzie podłużny dołeczek.
Długi, ciemnofioletowy płaszcz w granatowe pionowe pasy, podbity i lamowany jasnobrązowym futrem.
Dołem rozkloszowany i rozcięty po bokach.
Na nogach mężczyzny grube, ciemnoniebieskie pończochy.
Spod rękawów płaszcza wystają rękawy czarnej koszuli.
Ręka z przodu lekko uniesiona, smukłe palce wyprostowane.
Na wskazującym złoty pierścionek.
Druga dłoń wysunięta, podtrzymuje wysuniętą, otwartą dłoń kobiety.
Jej głowę osłania czepiec z dwoma rozchodzącymi się na boki, brązowymi, połyskującymi czubkami.
U nasady czubki obszyte tasiemką w formie złotego warkoczyka.
Na czepcu upięta biała chusta.
Okala twarz i opada na ramiona. Jej brzegi obszyte drobnymi falbankami.
Porcelanowa twarz kobiety zaróżowiona na policzkach.
Na wysokim czole cieniutkie łuki brwi.
Delikatnie opuchnięte oczy lekko przymknięte.
Nos wąski. Na drobnych czerwonych ustach subtelny uśmiech.
Na małej brodzie dołeczek. Pod szyją podwójny, złoty łańcuszek.
Końce zielonej, lamowanej jasnobeżowym futerkiem sukni, spływają schodkowo na podłogę. Pod piersiami suknia związana ciemnofioletowym paskiem ze złotym, pętelkowym ornamentem. Niżej na brzuchu mocno uwypuklone, lekko uniesione, obfite fałdy sukni kobieta przytrzymuje dłonią z góry.
Na dwóch najmniejszych palcach złote pierścionki. Krótkie, bardzo szerokie i długie rękawy sukni, sięgają od ramienia do połowy uda.
Rękawy obszyte falbankami. Ręce do nadgarstków osłonięte długimi niebieskimi rękawami sukni spodniej, lamowanej złotą tasiemką o plecionkowym wzorze.
Para stoi na drewnianej podłodze.
Pomiędzy kobietą i mężczyzną z przodu, zwrócony lekko w prawo mały piesek.
Jego długa pofalowana sierść wyraźnie zarysowana.
Przy nosku beżowa sierść rozbielona.
W ciemnych oczkach odbijają się dwa świetliste, białe punkciki.
Po lewej para drewnianych, zwróconych do siebie spiczastymi nosami klapek, tak zwanych patynek, zakładanych na wierzchnie miękkie obuwie.
Ich koturnowe podeszwy wyrzeźbione z jasnego drewna.
Do podeszwy doczepiony ciemnobrązowy, skórzany pasek
Portret pary małżonków zwany Portretem małżeństwa Arnolfinich z uwagi na nietypowe przedstawienie i mnogość detali, którym można przypisać symboliczne znaczenie stał się przedmiotem badań wielu historyków sztuki zyskując liczne, często rozbieżne interpretacje. Jedna z najwcześniejszych, często przytaczana, odczytywała obraz jako scenę zaślubin w domu. Przedmiotom nadawała znaczenie symboliczne – na przykład pies miał symbolizować wierność, zapalona świeca światło świętości Bożej w sakramencie, różaniec pobożność, miotełka czystość, figurka świętej Małgorzaty pokonującej smoka – zwycięstwo nad grzechem poprzez sakrament małżeństwa. W świetle najnowszych badań gest pary odczytywany jest jako powitanie. Zaglądamy do wnętrza, w którym podziwiamy zamożność mieszkańców poprzez wypielęgnowane dłonie, drogie owoce pomarańczy. Badania źródłowe dotyczące Arnolfinich nie potwierdzają przyjętej identyfikacji przedstawionych osób jako członków tego włoskiego rodu.
Audiodeskrypcja: Marta Golik-Gryglas, Barbara Szymańska
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl
Źródła i polecane strony:
A. Ziemba, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500 t. II Niderlandzkie malarstwo tablicowe 1430-1500, Warszawa 2011
http://www.visual-arts-cork.com/famous-paintings/arnolfini-portrait.htm
https://www.khanacademy.org/humanities/renaissance-reformation/northern-...
https://www.youtube.com/watch?v=U38V_XwaRxM
